| |
Communicatiekosten, beheersingskosten en decentralisatie
Een manager is iemand die beslissingen neemt. Soms zijn
deze juist, maar hij neemt altijd beslissingen. Voor het nemen van
beslissingen is informatie nodig. In een kleine onderneming weet de
directeur meestal de belangrijke zaken zelf wel. Wordt het bedrijf echter
groter en ingewikkelder dan heeft hij informatie van medewerkers nodig. Dat
brengt kosten met zich mee, de zogenaamde 'communicatiekosten'. Daaronder vallen ook de kosten door
vertraging in de besluitvorming.
Op een zeker moment is een onderneming zo groot en ingewikkeld
geworden, dat de communicatiekosten te hoog worden. Dan is het beter om
bepaalde beslissingen op een lager niveau te laten nemen. Daar zitten de
mensen die over de juiste kennis beschikken. De topleiding blijft echter
eindverantwoordelijk. Zij zal dan ook beheerssystemen (management control
systems) instellen. Dat leidt echter tot 'beheersingskosten'.
Er zijn verschillende vormen van decentralisatie. Een
vaak gebruikt onderscheid is het volgende.
Type 'verantwoorde-lijkheidscentrum'
|
Prestatiemeting
|
Werkt het best
|
Opbrengstencentrum
|
Output
|
Wanneer het
hoofdkantoor over goede informatie beschikt over kosten, marktvraag,
productkwaliteit en investeringsmogelijkheden, dan wel deze informatie
gemakkelijk kan verkrijgen.
|
Kostencentrum
|
Input
|
Wanneer het
hoofdkantoor over goede informatie beschikt over kosten, marktvraag,
productkwaliteit en investeringsmogelijkheden, dan wel deze informatie
gemakkelijk kan verkrijgen.
|
Winstcentrum
|
Output minus input
|
Wanneer managers van
bedrijfsonderdelen over deze informatie beschikken.
|
Investeringscentrum
|
Output minus input,
gerelateerd aan het geïnvesteerde vermogen
|
Wanneer managers van
bedrijfsonderdelen over deze informatie beschikken en wanneer de
activiteiten relatief kapitaalintensief zijn.
|
Om te bepalen wat de optimale mate van decentralisatie
is, moet je dus een afweging maken tussen 'communicatiekosten' enerzijds en 'beheersingskosten' anderzijds. In de praktijk lijken er de
volgende relaties te zijn:
1. Hoe
groter de onderlinge afhankelijkheid ('interdependentie') van activiteiten
in een onderneming, des te hoger de beheersingskosten.
2. Hoe
groter het verschil in kennis ('informatieasymmetrie') tussen managers, des
te hoger de beheersingskosten.
3. Hoe
groter het verschil in kennis ('informatieasymmetrie') tussen managers, des
te hoger de communicatiekosten.
De relatie tussen communicatiekosten, beheersingskosten
en decentralisatie kan als volgt schematisch worden weergegeven.
|
|
|